2025 жылы Қазақстандағы педагогтарды аттестаттаудың жаңа ережелері

2025 жылдың басында ҚР Оқу-ағарту министрлігі педагог қызметкерлерді аттестаттаудың жаңа қағидаларын бекітті. Бұл оқиға мұғалімдер, мектеп директорлары мен ата-аналар арасында үлкен қызығушылық тудырды. Аттестация - білімді тексеру процедурасы ғана емес, педагог мәртебесін, оның біліктілігін, кәсіби өсу мүмкіндіктерін, еңбекақы төлеу деңгейін анықтайтын жүйе.

Өзгерістер не үшін қажет болды?

Білім беру саласы бүгінде өте қарқынды дамып келеді. Қазіргі балалар технологиялар, жасанды интеллект және үздіксіз ақпарат ағыны әлемінде өмір сүреді. Мұғалім пәнді меңгеруі, цифрлық ресурстарды қолдана білуі, жаңа әдіс-тәсілдерді қолдана білуі, зерттеушілік қызметке дайын болуы керек.

ҚР Оқу-ағарту министрлігі "Педагог қызметкерлерді аттестаттауды өткізу қағидаларын бекіту туралы" 2025 жылғы 15 наурыздағы No130 бұйрығында:

"Педагогикалық қызметкерлерді аттестаттау үздіксіз кәсіби өсуді ынталандыру, білім беру сапасын арттыру және әділ еңбекақы төлеуді қамтамасыз ету мақсатында жүргізіледі" (ҚР БҒМ No130 бұйрығының 2 тармағы).

Негізгі өзгерістер

2025 жылы реформа бірден бірнеше бағытты қамтыды.

1. Жаңа біліктілік санаты - "Педагог-сарапшы"

Бұрын төрт деңгей болған: "Педагог," "Модератор," "Зерттеуші," "Шебер." Енді олардың арасында жаңа қадам - "Эксперт" пайда болды.

Бұл санат заманауи әдістемелерді енгізетін, әріптестерімен тәжірибе бөлісетін және оқытудың тұрақты жоғары нәтижелерін көрсететін педагогтарға арналған.

No130 бұйрықтың 15-тармағына сәйкес педагогтардың санаттары енді бес деңгейге бөлінеді: "Педагог," "Педагог-модератор," "Педагог-сарапшы," "Педагог-зерттеуші" және "Педагог-шебер."

2. Электрондық портфолио

Тағы бір маңызды жаңалық - электронды форматқа көшу. Енді педагогқа бума-бума қағаз жинап, комиссия отырысына папка алып барудың қажеті жоқ.

Жетістіктерді растайтын барлық құжаттар - сертификаттар, дипломдар, жарияланымдар, біліктілікті арттыру туралы мәліметтер "Аттестация-edu" бірыңғай ақпараттық жүйесіне жүктеледі.

No130 бұйрықтың 22-тармағында: "Педагог қызметкердің портфолиосы аттестаттаудың ақпараттық жүйесі арқылы электронды түрде қалыптастырылады" деп бекітілген.

3. Жаңартылған тестілеу

Тестілеу формальды болудан қалды. Енді ол пән бойынша стандартты сұрақтарды ғана емес, кейстерді - нақты педагогикалық жағдайларды да қамтиды.

Бұйрықтың 30-тармағында: "Тестілеу пән, оқыту әдістемесі бойынша сұрақтар мен кейс-тапсырмаларды қамтиды" делінген.

4. Сараптамалық бағалаудың рөлін күшейту

Бұған дейін комиссия негізінен құжаттармен жұмыс істеген. Енді нақты педагогикалық тәжірибеге баса назар аударылды: сабақтарға қатысу, оқу жобаларын талдау, ата-аналармен және әріптестермен жұмыс істеу, инновациялық бағдарламаларға қатысу.

5. Ашықтық және апелляция

Жүйе барынша ашық болды. Мұғалім кез келген уақытта электрондық кабинетте өз өтінішінің мәртебесін тексере алады.

No130 бұйрықтың 41-тармағына сәйкес: "Аттестаттау нәтижелері бес жұмыс күні ішінде ақпараттық жүйеде жарияланады."

Егер педагог комиссия әділетсіз шешім қабылдады деп есептесе, ол апелляцияға бере алады. 55-тармақта: "Педагог қызметкер апелляцияны нәтижелер жарияланған сәттен бастап жеті жұмыс күні ішінде береді" деп бекітілген.

Бұл педагогтар үшін нені білдіреді?

Көптеген педагогтар үшін жаңа ережелер қиындық туғызды. Енді соңғы жылдардағы тәжірибені жүйелеп, электронды жүйемен жұмыс істеуді үйреніп, практикалық кейстерді шешуді меңгеру керек.

Бірақ бұл да үлкен мүмкіндік. Педагогтың бала тәрбиесіне қосқан нақты үлесі бағаланады.

Ал жалақы ше?

Жаңа санаттар үстемеақылармен тікелей байланысты:

• "Педагог-модератор" → жалақыға +30%;

• "Педагог-сарапшы" → +35-40%;

• "педагог-зерттеуші" → +45%;

• "Педагог-шебер" → +50% және одан жоғары.

Бұл нормалар ҚР БҒМ No130 бұйрығының 2-қосымшасында бекітілген.

Қорытынды

2025 жылғы аттестаттау кәсіби өсудің толыққанды құралына айналды. Мұғалім өзінің жетістіктерін көрсете алады, құзыреттілігін дәлелдей алады және лайықты баға мен материалдық қолдауға ие болады.

"Мұғалім білімді тасымалдаушы ғана емес, сонымен қатар тәлімгер, зерттеуші және білім беру процесінің көшбасшысы болуы керек" (ҚР Оқу-ағарту министрінің алқадағы сөйлеген сөзінен, 2025 жылғы қаңтар).

Дереккөздер және нормативтік-құқықтық актілер

• "Білім туралы" ҚР Заңы: https://adilet.zan.kz/rus/docs/Z070000319_

• ҚР БҒМ 15.03.2025 No130 бұйрығы: бұйрықтың мәтіні Adilet.kz сайтында жарияланады

• Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы: https://nao.kz